Πολυνησία

Με την ονομασία αυτή χαρακτηρίζεται η ανατολικότερη από τις τρεις ζώνες στις οποίες υποδιαιρείται συνήθως η Ωκεανία. Περιλαμβάνει, εκτός από τη συστάδα της Χαβάης, που είναι απομονωμένη στα Β, μια σειρά από αρχιπελάγη, διατεταγμένα προς τα Α του προμεσημβρινού του Γκρίνουιτς, μεταξύ της γραμμής του ισημερινού και της γραμμής του Τροπικού του Αιγόκερω: τα νησιά του Φοίνικα, τα νησιά Τοκελάου και Σαμόα, τις Ισημερινές Σποράδες, τα νησιά Κουκ, τα νησιά της Εταιρείας, τα νησιά Τουμπουάι, Τουαμότου και Μαρκέσας καθώς και άλλα απομονωμένα. Γλώσσες. Ομάδα 60 περίπου διαλέκτων πολύ συγγενικών, που αποτελούν κλάδο της μαλαιοπολυνησιακής ομάδας και ομιλούνται σε εκτεταμένη περιοχή του Ειρηνικού, από ένα εκατομμύριο περίπου ατόμων. Γνωστότερες είναι η χαβαϊκή, η μαορική (Νέα Ζηλανδία), η σαμοανική και η ταϊτιανή. Οι διάφορες διάλεκτοι παρουσιάζουν ενιαία χαρακτηριστικά και αξιόλογο βαθμό συντηρητικότητας στο λεξιλόγιο. Η φθογγολογία χαρακτηρίζεται από σχετική επικράτηση των βραχέων και μακρών φωνηέντων επί των συμφώνων, από τα οποία λείπουν τα κλειστά ηχηρά (b), σε αντίθεση με τα άφωνα (p) (ταμπού, η γνωστή πολυνησιακή λέξη, είναι, κατά συνέπεια, εσφαλμένος εξευρωπαϊσμός του τοπικού ταπού = απαγορευμένος). Η μορφολογία χαρακτηρίζεται από διχοτόμηση των λεξικολογικών στοιχείων σε λέξεις πλήρεις και λέξεις κενές, ή μόρια που δείχνουν τόπο, χρόνο, διάρκεια, τύπο κτήσης κλπ. Στη δομή της φράσης, ουσιώδης είναι η σειρά των λέξεων. Λαϊκός πολιτισμός. Η ιδιοσυγκρασία των Πολυνησίων, που έχει φυσικά επηρεαστεί από το θερμό κλίμα και από μια φύση ασυνήθιστα πλούσια, είναι ήρεμη και αμέριμνη. Οι Π. αγαπούν τις διασκεδάσεις, δεν αισθάνονται βαθιά κανένα οικογενειακό δεσμό και ο γάμος (που δεν υπήρχε στην αρχαία κοινωνία τους), θεωρείται και σήμερα ουσιαστικά ένας τύπος χωρίς μεγάλη σημασία. Αντίθετα, μεγάλες τιμές αποδίνονται στους προγόνους, που θεωρούνται και λατρεύονται ως άμεσοι απόγονοι των θεών. Αντικείμενο απεριόριστης αγάπης και κέντρο κάθε ενδιαφέροντος είναι το νήπιο, που ανήκει κατά κάποιο τρόπο σε όλους, και για το οποίο είναι όλοι τους, λίγο πολύ, υπεύθυνοι: αυτό εξηγεί τη μεγάλη συχνότητα της υιοθέτησης, που είναι χαρακτηριστική στη ζωή της Π. Οι γαλλικές συνήθειες επέφεραν αξιοσημείωτες μεταβολές στην τοπική ζωή και η σημαντική εισροή τουριστών τείνει να εμπορικοποιήσει όλες τις ιθαγενείς λαϊκές παραδόσεις. Οι χοροί όμως διατηρούν ακόμα την πρωτόγονη ειλικρίνεια τους. Συνοδεύονται συνήθως με μεγάλα τύμπανα από δέρμα σκυλόψαρου, με φλάουτα από μπαμπού, με κιθάρες, και είναι ρυθμικότατοι, εκφράζοντας μια ευτυχισμένη συμφωνία του ανθρώπου με τη φύση και το περιβάλλον. Σπουδαιότεροι είναι οταμουρέ, δύσκολος και εύθυμος χορός με ερωτική σημασία, που έχει φτάσει και στην Ευρώπη, ο οτέα, πολεμικός χορός, που μιμείται τα κατορθώματα των πολεμιστών και των ψαράδων προγόνων, και οχοενά, που θυμίζει τα παλιά ταξίδια με τις πιρόγες. Αξιόλογη σημασία έχουν μερικοί πένθιμοι χοροί, στους οποίους γίνονται ψευτομάχες, με σκοπό να απομακρύνουν τα κακά πνεύματα. Οι Πολυνήσιοι διατηρούν ένα παλιό και ακατανίκητο φόβο για τα φαντάσματα (τουπαπάου), γιατί πιστεύουν ότι οι ψυχές των νεκρών είναι προορισμένες να περιπλανώνται για μεγάλο διάστημα στον κόσμο, τρομοκρατώντας τους ζωντανούς. Άπειρη ποικιλία σε όλα τα νησιά εμφανίζουν τα είδη στολισμού, προϊόντα της τοπικής χειροτεχνίας, που εκτιμώνται πολύ από τους τουρίστες. Τα είδη αυτά, στα τελευταία χρόνια, έγιναν και αντικείμενο εξαγωγών. Καλύβες στη θάλασσας της Άπια. Ο δούκας της Υόρκης, πρίγκιπας Άντριου σε τελετή παραδοσιακού χορού στην πόλη Άπια, πρωτεύουσα του νησιού Σαμόα (φωτ. ΑΠΕ).